Sopot, jedna z najstarszych bułgarskich osad, starsza niż Karłowo i Kałofer, została założona w XIV wieku. Jedynym pisemnym źródłem dotyczącym jego najwcześniejszej historii jest Karłowo Vakafname, którego oryginalny tekst został przygotowany w Konja w języku arabskim. W 1847 r. kopia dokumentu została sporządzona w Konstantynopolu i odpowiednio poświadczona. Jest ona przechowywana w Muzeum Historycznym w Karłowie. Dokument świadczy o tym, że pod koniec XIV wieku w pobliżu dużej wsi Szahin lub Szuszitcze (Suszica) istnieje i miejscowość Akcze Klisa (Biała Cerkiew).
Turecką nazwę Akcze Klisa lub Akcze Klise Sopot otrzymał od cerkwi Najświętszej Marii Panny - białej cerkwi, która była widoczna z daleka na wzgórzu Trapeto. Została ona zbudowana przed tureckimi najazdami na ziemie bułgarskie. Spalona i zniszczona w lipcu 1877 roku wraz z prawie całym miastem. Na jej ruinach zbudowano absydę ołtarza.
Przedsiębiorczość mieszkańców związana jest z rzekami Leewica i Manastirska, które wypływają z Bałkanów. Bujna rzeka Leewica ma 5 malowniczych wodospadów, z których najwyższy i najpiękniejszy to Skokyt. Piękna rzeka staje się przerażająca, gdy śnieg topnieje, przybiera na sile i ciągnie za sobą ogromne kawałki skał. Dlatego też mieszkańcy Sopotu nadali jej nazwę Murła. W pobliżu monastyru Świętego Spasa przepływa rzeka Monastyrska, która dostarcza wodę do Sopotu.
Wzdłuż obu rzek znajdowało się wiele warsztatów do produkcji lin i sznurów, co stało się głównym źródłem utrzymania renesansowego Sopotu. Kwitnie tu ponad 30 rzemiosł: tkactwo wełniane, przędzenie, tkanie ( wełny, konopi, lnu, bawełny, koziej sierści, jedwabiu), tkanie dywanów, tkanie materiałów, krawiectwo, robienie futer, robienie filcu, młynarstwo, ekstrakcja olejku różanego, farbowanie, drukowanie na materiale, szklarstwo, robienie butów, robienie miedzianych naczyń itp. Sopot jest zasłużenie nazywany Kjuczuk Manchester - Mały Manchester i Gerdżik Sopot" - Ładny Sopot.
W związku z produkcją olejku różanego w mieście otwarto pierwszą na Półwyspie Bałkańskim fabrykę szkła lub „sziszedzijnica” jak ją nazywano. Produkowane szklane naczynia są "czarniawe i nie do końca przezroczyste", ale są pierwszymi w tamtych czasach.
Sopot kojarzy się z bohaterskimi czynami wojewodów Kara Iwana, Dobrila, Welu, Bogdana, z pracą apostołów Wasyla Lewskiego i Todora Kableszkowa, ze słynnymi nazwiskami mieszkańców Sopotu - uczestników dwóch bułgarskich legionów i w oddziałach Filipa Totju, Panajota Hitowa, Hristo Botewa i bułgarskich ochotników.
Sopot jest rodzinnym miastem narodowego poety Iwana Wazowa, wybitnej nauczycielki renesansu Nedeli Petkowej, księdza Kiriła Slepowa - jednej z wybitnych postaci Powstania Kwietniowego i towarzysza Georgia Benkowskiego, narodowych przywódców i patriotów Awerkia Petrowicza, księdza Kiriła Nektariewa, Kalista L. Hamamdżiewa i wielu innych. Tutaj urodzili się wybitni generałowie Georgi Wazow i Władimir Wazow, światowej sławy uzdrowiciel ludowy Iwan Raew i inni.
Sopot słynie ze swoich szkół w okresie renesansu - cerkiewnych, wspólnych i współczesnych – jednych z pierwszych w zniewolonej Bułgarii. O oświeconym kulturowo statusie miasta świadczy fakt, że w latach 1835-1875, 1803 jego mieszkańców składało datki na rozwój literatury odrodzeniowej, w tym 282 - na literaturę cerkiewną, a pozostali na świecką. Przez kilka lat w Sopocie powstawała i ukazywała się odręcznie pisana gazeta humorystyczna Osten.